Pensbestendige vetten

Waarom willen we vetten toevoegen aan een rantsoen?

• Hogere energiedichtheid per kg droge stof
• Lagere CO2 uitstoot per kg meetmelk (gunstig in de Kringloopwijzer)
• Ondersteunen van de melkproductie in perioden van stress
• vetten zijn een belangrijke energiebron en bevatten tussen de 2800 en 3900 VEM

Er zijn verschillende soorten vetten beschikbaar en deze bevatten ook elk verschillende vetzuren.
Hieronder proberen we een korte uitleg te geven over de verschillende vetsoorten en hun vetzuren.

Verschil tussen verzadigd en onverzadigd vet

Vetten hebben een notatie die meestal wordt weergegeven als bijvoorbeeld C16:0, C18:1, C18:2, C18:3. Als het achterste getal hoger is dan 0, dan is het vet onverzadigd. Als dit vet onbeschermd wordt gevoerd aan koeien, dat kan het de penswerking verstoren en heeft het een melkvet- verlagend effect.

Verschil in vetzuren

• Palmitinezuur C16:0 is gemakkelijk door een koe in te bouwen in melkvet en verhoogd sterk het vet en verhoogd in iets mindere mate de melkproductie.
• Stearinezuur C18:0 voor energievoorziening lichaam, groei. Moeilijker verteerbaar vetzuur.
• Oliezuur C18:1 stimuleert de melkproductie en ondersteunt vertering van andere vetzuren.
• Linolzuur C18:2 en Linoleenzuur C18:3 spelen een rol in het immuunsysteem en de vruchtbaarheid.
• Elk vetzuur heeft zijn eigen smeltpunt o.a. wat invloed heeft op de vertering
  

Calciumzepen:

• Bevatten 84 % vet
• Vetzuren: 45-50% C16:0 en 33-40% C18:1
• Bevat ± 2800 VEM
• Onverzadigd vet dat door een verzepingsreactie pens bestendig is gemaakt
• Herkenbaar aan minder aangename zeep geur, het wordt wel goed opgenomen
• De calciumbinding kan oplossen bij pensverzuring, minder geschikt bij “Hittestress”.
• Goedkopere vetsoort, maar moet ook meer van worden gevoerd (400 – 800 g).
• Wordt meestal gemaakt uit PFAD, dit is een bijproduct van de raffinage van palmolie of van geraffineerde palmolie (zelden) 

Gehydrogeneerd of gehard vet (Milkpower HF 180)

• Bevat 99 % vet
• Vetzuren: 48% C16:0 en 6-18% C18:1, > 50% C18:0
• Bevat ± 3750 VEM
• Wordt met nikkel gehydrogeneerd uit geraffineerde palmolie of PFAD
• Kan goed worden gebruikt bij “Hittestress”.
• Kan ongewenste chemische residuen bevatten, certificaat nodig.
• Minder goed verteerbaar, minder uitgesproken effect op melkvet.
• Redelijk reukloos

Gefractioneerd vet (Weidse Blik ByPass, Milkpower FF160 of Bergafat F100)

• Bevat 99 % vet
• Vetzuren: 85% C16:0 en 8% C18:1, 8% C18:0
• Bevat ± 3900 VEM.
• Productie door middel van fysische scheiding van de harde met de zachte fractie
• Harde fractie bevat de vetzuren met hoog smeltpunt zoals eerder beschreven
• De zachte of oleïne fractie wordt gebruikt voor humaan gebruik
• Hoogste concentratie C16:0
• Heeft meeste effect op melkvet-productie en ook een plus op de melkproductie. Gemiddelde melkvetstijging 0,2 tot 0,4 %, melk + 1,3 liter.
• Reukloos vet.
• Voeradvies 250- 350 gram/koe per dag. Eerste drie weken van de lactatie max. 250 gram